W zgłoszonych przez Polską Organizację Pracodawców Osób Niepełnosprawnych dziewięciu propozycjach zmian w ustawie o rehabilitacji trudno dopatrzyć się wspólnego mianownika, jakim byłaby głębsza refleksja, czy wręcz troska wobec potrzeb osób niepełnosprawnych. Cóż, POPON to organizacja ludzi biznesu, więc nie dziwi, że większość postulatów ma celu zwiększenie dopłat dla pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnością przy równoczesnym zmniejszeniu ich obowiązków wobec tej grupy pracowników.
Wśród tych propozycji wymienić należy:
– podwyższenie kwoty dofinansowania do wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnością u pracodawców posiadających wysoki wskaźnik zatrudnienia,
– wprowadzenie waloryzacji dofinansowania o wskaźnik wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę,
– likwidację obowiązku zapewnienia doraźnej opieki medycznej w zakładach pracy chronionej (wersja optymalna),
– zmianę algorytmu podziału środków na ZFRON (oraz zniesienie obowiązku tworzenia IPR fakultatywnie).
Do tej kategorii zaliczyć należy również propozycję zmiany art. 22 ustawy mówiącego o ulgach we wpłatach na PFRON. Autorzy opracowania zapewne tę zmianę umieściliby w wymienionej przez siebie kategorii „bardziej racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi”, ale nie można dać się zwieść. Kierownictwo POPON wielokrotnie ogłaszało publicznie, że ograniczenie wysokości ulg do 30% (ewentualnie 50%) wartości faktury) traktuje jako metodę ochrony wysokości przyznawanego pracodawcom dofinansowania. Jest to więc element strategii zagwarantowania obecnej wysokości SOD poprzez odebranie pracodawcom zatrudniającym najciężej poszkodowanych niepełnosprawnych możliwości udzielania ulg w obecnej wysokości.
Ta determinacja jest tak wielka, że nie uchroniła autorów opracowania przed podaniem do publicznej wiadomości oczywistej nieprawdy poprzez umieszczenie w opracowaniu następującego stwierdzenia: „Obecnie obowiązujące przepisy pozwalają zakładom pracy chronionej, czy firmom z rynku otwartego, jeśli spełniają określone kryteria, na udzielanie ulg w wpłatach na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w zasadzie w nieograniczonej wysokości”.
Kto jak kto, ale kierownictwo POPON i jego eksperci doskonale zdają sobie sprawę, że wysokość udzielonej ulgi jest precyzyjnie określona w ustawie i jest ściśle ograniczona przez: fundusz wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, poziom sprzedaży usług i wyrobów udzielającego ulgę oraz nie może przekroczyć wartości faktury za sprzedaną usługę lub produkt.
Przy tej okazji powtórzmy raz jeszcze: obniżenie wysokości udzielanej ulgi stanowi realne zagrożenie dla kilkudziesięciu tysięcy miejsc pracy najciężej poszkodowanych osób z niepełnosprawnością.
Dodajmy, że pozostałe postulowane przez POPON zmiany co najmniej zasługują na rozpatrzenie, ponieważ były wielokrotnie zgłaszane przez stronę społeczną jako problemy utrudniające pracodawcom funkcjonowanie w systemie rehabilitacji zawodowej:
– wskazania przejrzystych kryteriów badania kondycji przedsiębiorstwa w trudniej sytuacji ekonomicznej (postulat 1),
– likwidacja sankcji w wysokości 30 % za nieprawidłowe gromadzenie lub wydatkowanie środków ZFRON (postulat 5), chociaż szkoda, że POPON nie przestawił bardziej radykalnego stanowiska w sprawie restrykcji wobec pracodawców osób niepełnosprawnych od których roi się ustawa o rehabilitacji,
– zmiany w systemie ustalania efektu zachęty (postulat 6 i 9).
POPON zrezygnował, jak się wydaje świadomie, z przygotowania i przestawienia własnych założeń reformy systemu, skupiając się na kilku luźnych i w jego ocenie możliwych do załatwienia bolączek środowiska pracodawców.
Nagłe przyśpieszenie życia politycznego spowodowało, że te propozycje stały się daremne, ponieważ nieprawdopodobne się wydaje, żeby parlament dziś podjął się doraźnej i nie konsultowanej nowelizacji ustawy o rehabilitacji.
Zakładamy jednak, że w nadchodzącej kadencji dojdzie do poważnych i szeroko zakrojonych prac ustawodawczych. Z tego punktu widzenia ważne jest wskazanie zagadnień, którymi POPON się nie zajął:
I. Brak propozycji zwiększenia przychodów PFRON, co z punktu widzenia trwałości systemu wydaje się sprawą zasadniczą.
II. Autorzy opracowania nie zajęli stanowiska wobec postulatu obniżenia progu obowiązkowego zatrudnienia osób niepełnosprawnych np. do 10 pracowników.
III. POPON nie odnosi się do wspomnianej we wstępie opracowania kwestii reformy orzecznictwa o niepełnoprawności,
IV. Autorzy nie ustosunkowali się do dyskutowanego od dłuższego czasu postulatu zmiany formuły wspierania osób niepełnosprawnych z lekkim stopniem niepełnosprawności.
V. Brakuje postulatów tworzących wizję zatrudnienia chronionego w Polsce. Propozycje likwidacji doraźnej opieki medycznej i IPR trudno bowiem uznać za krok we właściwym kierunku.
VI. W odniesieniu do art. 22 autorzy nie przedstawili żadnych propozycji porządkujących lub choćby poddających kontroli procesy udzielania ulg. Nie odnieśli się także do opinii i wniosków w tej sprawie funkcjonujących w obiegu publicznym.
VII. Brak postulatu zwiększenia dotacji budżetowej do PFRON.
Redakcja WatchDogPfron.pl
