Powstanie międzyresortowy zespół ds. osób niepełnosprawnych i ich opiekunów

Na początku maja br. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiedziało powstanie międzyresortowego zespołu ds. osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, w skład którego wejdą przedstawiciele resortu rodziny, zdrowia i edukacji. Celem zespołu – jak podkreśla MRPiPS – będzie wypracowanie kompleksowych rozwiązań wsparcia niepełnosprawnych od momentu urodzenia, aż po starość. Integracja działań ma pozwolić na zbudowanie spójnej i długofalowej polityki wsparcia osób niepełnosprawnych oraz ich rodzin i opiekunów, którzy często muszą rezygnować z pracy, by zająć się bliskim. Z nieoficjalnych informacji wynika, że w polu zainteresowania zespołu mają znaleźć się osoby niepełnosprawne bez podziału na wiek, typ czy stopień niepełnosprawności, a także ich rodziny.

Rodzice dzieci niepełnosprawnych postulują zmiany

Zespół ma zacząć prace od spotkań z osobami niepełnosprawnymi i ich opiekunami, co będzie miało na celu ustalenie ich potrzeb i oczekiwań. Część postulatów środowiska osób niepełnosprawnych została przedstawiona przez Społeczność Ogólnopolską – Rodziców Osób Niepełnosprawnych, podczas manifestacji przed kancelarią premiera, która odbyła się 5 maja w związku z Dniem Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych (zobacz: postulaty RON oraz petycja RON do premier Beaty Szydło). Wśród 21 postulatów znalazły się m.in.:

• ujednolicenie systemu orzecznictwa;
• deinstytucjonalizacja wsparcia osób niepełnosprawnych na rzecz usług świadczonych na poziomie lokalnego środowiska;
• utworzenie koszyka gwarantowanych świadczeń rehabilitacyjnych, zdrowotnych oraz usług opiekuńczych;
• uproszczony dostęp do lekarzy specjalistów, nowoczesnych form leczenia, rehabilitacji i terapii;
• zniesienie instytucji ubezwłasnowolnienia;
• usprawnienie systemu finansowania likwidacji barier architektonicznych, komunikacyjnych, pozyskiwania wyrobów medycznych, leków podtrzymujących życie, sprzętu ortopedycznego, rehabilitacyjnego i środków pomocniczych;
• podwyższenie kwoty renty socjalnej z 84% do 100% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, tj. z 741,35 zł (brutto) do 882,56 zł (brutto). Docelowo kwota renty socjalnej dla osoby niepełnosprawnej w stopniu znacznym, niezdolnej do samodzielnej egzystencji wynosiłaby równowartości kwoty minimum socjalnego obliczonego dla gospodarstwa z osobą niepełnosprawną;
• zrównanie kwoty zasiłku pielęgnacyjnego z kwotą dodatku pielęgnacyjnego (dodatek pielęgnacyjny wynosi obecnie 208,67 zł, zasiłek pielęgnacyjny to 153 zł);
• prawo do świadczenia pielęgnacyjnego dla każdego faktycznego opiekuna osoby niepełnosprawnej.

Środowisko o pomyśle utworzenia zespołu ds. osób niepełnosprawnych

Organizatorzy manifestacji przed kancelarią premiera i twórcy postulatów – Rodzice Osób Niepełnosprawnych – dość powściągliwie odnoszą się do pomysłu powstania zespołu ds. osób niepełnosprawnych i ich opiekunów. „Do faktu powołania międzyresortowego zespołu ds. osób niepełnosprawnych podchodzimy bardzo ostrożnie, choć nie bez pewnej dozy optymizmu. Już wcześniej docierały do nas sygnały, że obecny rząd planuje modyfikację modelu wsparcia osób z niepełnosprawnościami (co uważamy za krok słuszny i niezbędny). Jeśli tak jest faktycznie, to formuła zespołu międzyresortowego z szerokim udziałem strony społecznej jest tą właściwą” – zaznacza Maria Królikowska, przedstawicielka Rodziców Osób Niepełnosprawnych. „W postulatach reprezentowanej przez nas części środowiska osób niepełnosprawnych, w których kreślimy szkic oczekiwanego modelu wsparcia, to osoba z niepełnosprawnością jest głównym podmiotem i beneficjentem systemu, który jak postulujemy, winien zapewniać jej pełną autonomię i niezależność (także ekonomiczną) oraz dostęp do instrumentów wsparcia (w tym, kiedy to możliwe – do pracy chronionej) na poziomie umożliwiającym prowadzenie przez nie możliwie niezależnego i samodzielnego życia w społeczeństwie. Mamy nadzieję, że prace rządu pójdą w tym kierunku” – dodaje.

Co na to rząd?

Rząd zapewnia, że obietnice środowiska osób niepełnosprawnych zostaną zrealizowane, jednak trzeba będzie na to trochę zaczekać. Krzysztof Michałkiewicz, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych oraz wiceminister w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, podkreślił, że działania na rzecz osób niepełnosprawnych i ich opiekunów są dla rządu priorytetem. W specjalnym liście wystosowanym 5 maja z okazji Dnia Godności Osób Niepełnosprawnych zaznaczył: „Jako Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych deklaruję podejmowanie dalszych działań na rzecz pełnego włączenia społecznego osób niepełnosprawnych, w szczególności osób z niepełnosprawnością intelektualną”.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przypomniało z kolei, że obecnie prowadzone są analizy kolejnych zmian w systemie wsparcia osób niepełnosprawnych, ich rodzin oraz opiekunów. Na początku roku w tym celu został powołany wewnątrzresortowy Zespół do Spraw Rozwiązań Systemowych dla Opiekunów Osób Niepełnosprawnych. Jego zadaniem jest analiza obecnych rozwiązań oraz przygotowanie odpowiednich zmian legislacyjnych, dotyczących w szczególności realizacji wyroków Trybunału Konstytucyjnego, który orzekł, że różnicowanie wysokości świadczeń dla opiekunów od wieku, w którym powstała niepełnosprawność podopiecznego, jest niekonstytucyjne.

5 maja w związku Dniem Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych obietnice wobec osób niepełnosprawnych złożył także Robert Kwiatkowski, nowo powołany prezes zarządu PFRON (zobacz: Ważne oświadczenie programowe nowego prezesa zarządu PFRON Pana Roberta Kwiatkowskiego). W swoim oświadczeniu zapewnił, że Fundusz będzie wspierał realizację zasad zawartych w Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.

Redakcja WatchDogPfron z zainteresowaniem przyjmuje zarówno deklaracje Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, jak i prezesa PFRON. Doświadczenie podpowiada jednak, że do obietnic polityków należy podchodzić ostrożnie.

Iza Rutkowska