Sejm jednomyślnie przyjął poprawki do ustawy o rehabilitacji

19 lipca 2016 roku Sejm przyjął poselski projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Za przyjęciem nowelizacji opowiedziało się 446 posłów, nikt nie był przeciw, nikt też nie wstrzymał się od głosu.

Kontrowersje wokół składu Krajowej Rady Konsultacyjnej ds. Osób Niepełnosprawnych

Projekt nowelizacji przewidywał m.in. zmiany w składzie Krajowej Rady Konsultacyjnej do Spraw Osób Niepełnosprawnych – organie doradczym Pełnomocnika Rządu do spraw Osób niepełnosprawnych. Początkowo zaproponowano, by ze składu Rady wyłączyć przedstawicieli organów administracji rządowej, a także przedstawicieli organizacji związków zawodowych i organizacji pracodawców.

Pomysł ten nie spotkał się jednak z aprobatą ze strony znaczącej grupy posłów, a także partnerów społecznych działających w Radzie Dialogu Społecznego. Podczas poselskich prac nad projektem m.in. Ewa Tomaszewska, posłanka Prawa i Sprawiedliwości, wyraziła przekonanie, że wyeliminowanie ze składu Rady związków zawodowych, w których są sekcje osób niepełnosprawnych, oznaczałoby pozbawienie tych środowisk prawa do występowania w sprawach, które ich dotyczą, a tym samym utrudniłoby dyskusję na temat sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy.

Natomiast Sławomir Piechota, poseł Platformy Obywatelskiej, zwrócił uwagę, że wyeliminowanie z Rady przedstawicieli samorządów utrudniłoby – z powodu braku dialogu – wdrażanie Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych. Poseł przekonywał, że nie jest dobrym pomysłem usunięcie ze składu Rady pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne.

Po burzliwych dyskusjach w Sejmie ostatecznie ustalono, że w składzie Rady zasiądą zarówno przedstawiciele administracji rządowej, samorządów, pracodawców, związków zawodowych, jak i organizacji pozarządowych. Organizacje pozarządowe reprezentować będzie 20 osób, co oznacza, że cała Rada będzie liczyć powyżej 30 członków.

Kary za nieprawidłowe funkcjonowanie ZFRON w zakładach pracy chronionej

Kolejną poprawką przewidzianą w nowelizacji jest zmiana przepisów dotyczących przeznaczania środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON). Nowelizacja rozbudowuje zakres sytuacji, w których na pracodawcę będzie mogła zostać nałożona kara z tytułu nieprawidłowego gospodarowania środkami ZFRON.

W tej chwili, zgodnie z art. 33 ust. 4 ustawy o rehabilitacji, środki ZFRON przeznaczane są na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej. W przypadku nieprawidłowego ich wydatkowania, jak również w przypadku nieutworzenia funduszu rehabilitacji, nieprowadzenia ewidencji środków funduszu lub nieprowadzenia rachunku bankowego środków funduszu, pracodawca musi wpłacić do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych karę w wysokości 30% środków zgromadzonych na ZFRON. Po wejściu w życie zmian analogiczna sankcja zostanie nałożona również na przedsiębiorstwa, które nie przekazują pieniędzy na ZFRON.

W tej sprawie naszym zdaniem pasywnie zachowali się obecni na posiedzeniu przedstawiciele organizacji pracodawców osób niepełnosprawnych. W pewnym momencie obrad (można to zobaczyć na transmisji z obrad) pojawiła się szansa obniżenia, a nawet zlikwidowania tej monstrualnej kary. Posłowie ze zrozumieniem odnosili się do argumentów, że 30% wartości kwoty nieprawidłowo wykorzystanej to kara drakońska. Niestety na skutek kompletnie niezrozumiałej bierności, by nie powiedzieć bezradności obecnych na posiedzeniu przedstawicieli pracodawców, stracono szansę ucywilizowania tego zapisu.

Nowe legitymacje od sierpnia 2017 r.

W projekcie nowelizacji zaproponowano także przesunięcie terminu wejścia w życie zmian związanych z wprowadzeniem nowych, plastikowych legitymacji poświadczających niepełnosprawność i jej stopień. Nowe legitymacje początkowo miały zacząć obowiązywać do października 2017 r. Organizacje działające na rzecz osób niepełnosprawnych oraz część posłów postulowali jednak o przyspieszenie tego terminu. Po pracach w Sejmie termin ten ustalono na 1 sierpnia 2017 r.

Wymogi wobec przewodniczącego Polskiej Rady Języka Migowego

Nowelizacja zmienia ponadto wymogi wobec kandydata na przewodniczącego Polskiej Rady Języka Migowego. Początkowo projekt zakładał, że przewodniczącym może być osoba, która ma wykształcenie lub doświadczenie w zakresie wybranego języka bądź systemu językowo-migowego. W trakcie prac nad projektem ustalono, że przewodniczący musi znać co najmniej dwa języki – język polski i polski język migowy.

Zmarnowana szansa na uratowanie tysięcy miejsc pracy osób niepełnosprawnych

Wielu przedstawicieli środowiska pracodawców osób niepełnosprawnych liczyło na to, że podczas prac nad nowelizacją sejmowa podkomisja stała ds. osób niepełnosprawnych przyzna Zarządowi PFRON prawo umarzania drakońskich kar nakładanych za niewielkie przewinienia na firmy otrzymujące dofinansowanie do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników. Niestety tak się nie stało – drakońskie kary zostały utrzymane. Wprowadzono wprawdzie możliwość rozłożenia kar na raty, ale w najmniejszym stopniu nie rozwiązuje to problemu  (zobacz: Podkomisja sejmowa za likwidacją kilkunastu tysięcy miejsc pracy osób niepełnosprawnych? To się nie może zdarzyć!).

Projektem ustawy o rehabilitacji zajmą się teraz senatorowie.

Iza Rutkowska