1 października 2015 r. weszło w życie podpisane przez Hannę Gronkiewicz-Waltz, prezydent Warszawy, zarządzenie ws. stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych (zobacz: zarządzenie oraz załącznik do zarządzenia). Zarządzenie wprowadza obowiązek stosowania klauzul społecznych w przetargach. W teorii oznacza to, że firmy, które zatrudniają osoby zagrożone wykluczeniem (w tym osoby niepełnosprawne), mają większe szanse na ich wygranie.
Od czasu wprowadzenia zarządzenia minęło już pół roku. W związku z tym postanowiliśmy dowiedzieć się, czy są już pierwsze efekty wprowadzenia go w życie. Zwróciliśmy się więc do Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy z prośbą o informację, czy objęte zarządzeniem przedsiębiorstwa stosują się do niego, czy stosowanie się do zarządzenia jest w jakiś sposób monitorowane i czy widoczne są już pierwsze efekty wprowadzenia zarządzenia. Poniżej publikujemy odpowiedź, jaką otrzymaliśmy.
Odpowiedź Urzędu m.st. Warszawy odnośnie efektów wprowadzenia zarządzenia ws. stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych:
Witam,
Stosowanie klauzul społecznych od 01.10.2015 r. jest obowiązkowe w zamówieniach powyżej 30 tys. euro dla następujących jednostek:
a) biur Urzędu m.st. Warszawy,
b) Urzędów dzielnic m.st. Warszawy,
c) ośrodków pomocy społecznej,
d) Centrum Pomocy Społecznej Dzielnicy Śródmieście,
e) domów pomocy społecznej,
f) Zespołu Żłobków m.st. Warszawy,
g) Centrum Alzheimera,
h) Centrum Wspierania Rodzin „Rodzinna Warszawa”,
i) Warszawskiego Centrum Pomocy Rodzinie,
j) Zarządu Cmentarzy Komunalnych,
k) Zarządu Oczyszczania Miasta,
l) Zarządu Terenów Publicznych.
w następujących kategoriach zamówień:
a) usługi gastronomiczne i cateringowe,
b) usługi opiekuńcze,
c) usługi związane z utrzymaniem czystości i sprzątaniem wnętrz,
d) zimowe i letnie oczyszczanie ulic i chodników,
e) utrzymywanie terenów zieleni,
f) roboty budowlane w rozumieniu art. 2 ust. 8 ustawy Pzp.
W zamówieniach powyżej 30 tys. euro dotyczących innych kategorii oraz we wszystkich zamówieniach poniżej 30 tys. euro stosowanie klauzul społecznych jest zalecane.Monitoring stosowania klauzul społecznych w m.st. Warszawie prowadzi Biuro Pomocy i Projektów Społecznych Urzędu m.st. Warszawy. Od 1 października 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. w m.st. Warszawie zostało zawartych 137 umów zawierających klauzule społeczne. Najczęściej stosowaną klauzulą (134 umowy) była klauzula zatrudnieniowa z art. 29 ust. 4 pkt 4 ustawy Pzp, wymagająca od wykonawców zatrudniania osób pracujących przy realizacji zamówienia na podstawie umów o pracę. Przy realizacji umów zawartych w okresie od 1.10.2015 r. do 31.12.2015 r. zostało oddelegowanych/zatrudnionych 916 osób na podstawie umowy o pracę. Poza jednostkami/komórkami zobowiązanymi do stosowania Zarządzenia inne jednostki również stosują klauzule społeczne w swoich postępowaniach. Na uwagę zasługuje Zakład Gospodarowania Nieruchomościami Dzielnicy Praga-Północ, który podpisał 73 umowy zawierające klauzule społeczne oraz Zakład Gospodarowania Nieruchomościami Dzielnicy Wawer, który przeprowadził postępowanie na monitoring środowiska, transport odpadów, dowóz pracowników i sprzętu do miejsca pracy, zawierające jednocześnie 2 klauzule społeczne – klauzulę zastrzeżoną (art. 22 ust. 2) oraz klauzulę zatrudnieniową (art. 29 ust. 4 pkt 1), wymagając realizacji zamówienia przez co najmniej 20 osób z niepełnosprawnością. Zamówienie wykonuje firma „Niepełnosprawni dla Środowiska EKON”.
Jeszcze przed wprowadzeniem Zarządzenia Biuro Pomocy i Projektów Społecznych przeprowadziło zapytanie ofertowe na opracowanie projektu graficznego oraz wykonanie 130 sztuk kalendarzy książkowych, stosując klauzulę zastrzeżoną (art. 22 ust. 2). Zamówienie zrealizowało „ZAZ Pracownia Rzeczy Różnych Synapsis”. Raz na kwartał jednostki objęte zarządzeniem zobligowane są do przysyłania do Biura Pomocy i Projektów Społecznych zestawień dotyczących postępowań o udzielenie zamówienia publicznego zawierających klauzulę społeczną, w ramach których nie udzielono zamówienia. Zgodnie z nim w IV kwartale 2015 r. w 26 przypadkach postępowanie z klauzulami społecznymi nie zakończyło się podpisaniem umowy. Najczęstszymi powodami była zbyt wysoka cena, brak złożonych ofert lub brak ofert niepodlegających odrzuceniu. Zarządzenie nie obowiązuje długo, ale można dostrzec już pierwsze efekty. Rośnie liczba postępowań zawierających klauzule społeczne, a przede wszystkim zwiększa się zainteresowanie tematem klauzul społecznych zarówno wśród urzędników prowadzących postępowania, jak i potencjalnych wykonawców. W dłuższej perspektywie z pewnością będą one wpływać na poprawę sytuacji osób oddalonych od rynku pracy i zagrożonych wykluczeniem społecznym, a tym samym poprawę jakości życia w Warszawie.
Pozdrawiam,
—
Katarzyna Pienkowska
Naczelnik wydziału w biurze
URZĄD M.ST. WARSZAWY
Biuro Marketingu Miasta (MM)
Wydział Prasowy
pl. Bankowy 3/5, pokój 110, 00-950 Warszawa
tel. +48224433385
faks +48224433393
KPienkowska@um.warszawa.pl
www.um.warszawa.pl
———————————————————————————————————————————————————————
Klauzule społeczne bez wątpienia są szansą nie tylko dla przedsiębiorstw, które zatrudniają osoby mające problemy z integracją zawodową i społeczną, ale przede wszystkim dla samych niepełnosprawnych, którzy dzięki nim mają większą szansę na znalezienie zatrudnienia. Niestety – jak wynika z powyższej wypowiedzi – od czasu wprowadzenia zarządzenia jedynie 2 razy zastosowana została klauzula zastrzeżona, wprowadzona art. 22 ust. 2 ustawy prawo zamówień publicznych, która umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamówieniu, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy, u których ponad 50% zatrudnionych pracowników stanowią osoby niepełnosprawne. Klauzula zastrzeżona ułatwia więc dostęp do zamówień publicznych podmiotom zatrudniającym osoby niepełnosprawne, a zatem wspiera integrację zawodową i zatrudnienie tych osób. Zastosowanie jej zaledwie 2 razy na w ciągu sześciu miesięcy, biorąc dodatkowo pod uwagę wielkość Warszawy, wydaje się być rażąco słabym wynikiem.
Przyczyn niestosowania klauzul społecznych może być wiele. Podstawową jest prawdopodobnie brak wiedzy odnośnie ich istnienia w polskim prawie zamówień publicznych. Wydaje się więc, że bez odpowiedniej promocji i nagłośnienia zarządzenie prezydent Warszawy pozostanie kolejnym martwym przepisem, który de facto niczego w życiu niepełnosprawnych nie zmienił.
Aby nie pozostać w okowach pesymizmu, chcemy podkreślić, że inicjatywa władz Warszawy zasługuje na pochwałę. O ile wiemy, niewiele miast w Polsce zdecydowało się na taki krok. Aby jednak słuszne społecznie działanie władz Warszawy nie pozostało incydentalnym gestem, należy naszym zdaniem wydane zarządzenie potraktować jako początek procesu upowszechnienia idei wspierania przez samorządy przedsiębiorstw społecznych, w tym tych, które oferują pracę i rehabilitację zawodową osobom niepełnosprawnym. Wiadomo, początki zawsze są trudne, ale warto kontynuować starania. Będziemy kibicować władzom Warszawy w polityce upowszechniania idei zamówień publicznych z klauzulą społeczną.
Redakcja WatchDogPfron
