Firmy chcą zatrudniać niepełnosprawnych, ale tego nie robią

Pracodawcy doceniają potencjał pracowników z niepełnosprawnością i chcą ich zatrudniać – wynika z badania „Pracodawcy na TAK” przeprowadzonego przez Grupę Job. Mimo tych deklaracji, wskaźnik zatrudnienia wśród osób z niepełnosprawnością wciąż jest niski i obecnie wynosi tylko 22% (dane z BAEL za I kwartał 2015 roku).

 

W IV kwartale 2014 r. Grupa Job przeprowadziła badanie ankietowe wśród 1000 respondentów – pracodawców i osób niepełnosprawnych. Badanie składało się z dwóch części. Pierwsza była skierowana do firm i dotyczyła czynników, które z punktu widzenia pracodawcy mogą wpływać na decyzję o zatrudnieniu osób z niepełnosprawnością. Pytania miały też pomóc ocenić stopień świadomości i wiedzy pracodawców na temat zatrudniania tej grupy. Druga część badania skierowana była do osób z niepełnosprawnością. Jej głównym celem było sprawdzenie, w jaki sposób postrzegają swoje możliwości na rynku pracy oraz jak funkcjonują w życiu zawodowym.

Z opublikowanego ostatnio raportu z tego badania wynika, że kluczowe znaczenie dla zwiększenia poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych ma przełamanie barier w myśleniu zarówno pracodawców, jak i pracowników z orzeczeniami o niepełnosprawności.

„Ci pierwsi muszą zmierzyć się z takimi mitami jak te, że wszyscy pracownicy niepełnosprawni wymagają dostosowania miejsca pracy, że zazwyczaj poruszają się na wózkach, mają wadę wzroku lub słuchu, że niepełnosprawność przeszkadza im w wypełnianiu obowiązków zawodowych, że są roszczeniowi i mniej wydajni” – twierdzi Ewa Leśnowolska, menedżerka Karty Różnorodności w Polsce, Forum Odpowiedzialnego Biznesu. „Z kolei osoby z niepełnosprawnościami muszą otworzyć się na pracodawców, włączyć się w rynkowe myślenie oraz dostosować swoje umiejętności i kompetencje do potrzeb firm” – dodaje.

Niepełnosprawny pracownik to dobry pracownik

Coraz więcej pracodawców zdaje sobie sprawę z korzyści płynących z zatrudniania pracowników o zróżnicowanym stopniu sprawności. Wśród ankietowanych pracodawców ponad 60% zadeklarowało, że podejmuje konkretne działania wspierające proces rekrutacji i zatrudnienia kandydatów z niepełnosprawnością. Na pytanie „Kim jest dla Ciebie osoba z niepełnosprawnością?” pracodawcy w przeważającej mierze odpowiadali: „pełnowartościowym pracownikiem”, „osobą, która tak samo czuje i rozumie”, „osobą z pewnymi ograniczeniami, które można pokonać dzięki odpowiedniemu środowisku”.

Aż 83% ankietowanych pracodawców uważa, że w pracy osoby z widoczną niepełnosprawnością są takie same, albo nawet lepsze od innych pracowników właśnie ze względu na swoje zaangażowanie. Pracodawcy równie wysoko ocenili relacje osób z widoczną niepełnosprawnością z pozostałymi pracownikami. Niemal 90% respondentów uznało, że niepełnosprawność pracowników w żaden sposób nie wpływa lub pozytywnie wpływa na relacje z zespołem.

Niestety ciężko cieszyć się z takich wyników, nie można ich bowiem uznać za reprezentatywne dla całej grupy pracodawców w Polsce. W badaniu wzięło udział tylko 225 przedstawicieli firm. Nie można też zapomnieć, że większość z nich (ponad 60%) to pracodawcy, którzy w chwili realizacji badania zatrudniali osoby z niepełnosprawnością, z czego 19% osiągnęło wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% i więcej.

Były to więc przedsiębiorstwa z doświadczeniem w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnością, co może wpływać na ich chęć do zatrudniania takich osób w przyszłości. Potwierdza to dodatkowo fakt, że prawie 60% pracodawców uznało, że największym utrudnieniem w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnością jest ograniczona wiedza i brak doświadczenia we współpracy z nimi.

Niestety jak wynika chociażby z ostatniego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności przeprowadzonego w I kwartale 2015 roku, rzeczywistość nie jest tak różowa. Tylko 22% osób z niepełnosprawnością w wieku produkcyjnym pracuje i jest to mniej niż jeszcze rok temu.

 

Źródło: SODiR

Dlaczego osoby z niepełnosprawnością nie znajdują pracy

Autorzy raportu z badania „Pracodawcy na TAK” twierdzą, że główną powodem niezatrudniania osób z niepełnosprawnością są stereotypy i obawy na ich temat. Jednym z nich jest utożsamianie osoby niepełnosprawnej z osobą na wózku inwalidzkim, dla której należy usunąć bariery funkcjonalne w miejscu pracy, co jest kosztowne. Badanie pokazało, że dla 56% pracodawców bariery architektoniczne to główna przeszkoda w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Prawie połowa z nich (49%) przyznaje, że ich firma nie jest architektonicznie przystosowana do zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością. Jednak tylko 31% osób z niepełnosprawnością uznało tę kwestię za przeszkodę w zatrudnieniu. Może to oznaczać, że pracodawcy przeceniają znaczenie barier architektonicznych jako czynnika utrudniającego przyjęcie do pracy osób niepełnosprawnych, bądź też mają błędne założenia co do skali niepełnosprawności ruchowej wśród potencjalnych pracowników – wyjaśniają autorzy raportu.

Źródło: SODiR

Problemem jest też niewiedza pracodawców w kwestiach formalno-prawnych. Jak pokazują wyniki badania, 56% ankietowanych pracodawców nie zna żadnych form wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Co zaskakujące, brak wiedzy na ten temat występuje również wśród ankietowanych pracowników działów kadr i HR – 54% z nich nie zna form wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych, a 51% nie wie, ile dokładnie wynoszą składki płacone przez firmę na PFRON.

Dla 48% pracodawców sporą przeszkodą w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnością jest brak wykwalifikowanych pracowników wśród tej grupy. Pracodawcy często poruszali też kwestię niedostatecznej liczby chętnych kandydatów z niepełnosprawnością.

Źródło: Wyniki badania „Pracodawcy na TAK”

Zatrudnianie osób niepełnosprawnych – jest jeszcze dużo do zrobienia

Osoby niepełnosprawne twierdzą, że głównym powodem, dla którego są zatrudniane, są korzyści finansowe dla pracodawców. Stwierdziło tak 46% ankietowanych osób niepełnosprawnych. Tymczasem według pracodawców gotowość do zatrudniania tych osób najbardziej zwiększają osobiste doświadczenia z niepełnosprawnością w życiu zawodowym lub prywatnym (49%), kultura i wartości firmy otwartej na różnorodność (44%) i dopiero na trzecim miejscu świadomość korzyści finansowych wynikających z zatrudniania osób z niepełnosprawnością (38%).

Przed pracodawcami jest jednak jeszcze długa droga – nadal niemal 40% ankietowanych pracodawców nie podejmuje żadnych działań wspierających zatrudnianie osób z niepełnosprawnością. Wśród odpowiedzi pracodawców na pytanie „Co Twoja firma robi w celu zatrudniania osób z niepełnosprawnością?” obok konkretnych działań, pojawiały się również stwierdzenia: „Niestety nic. Jedynym działaniem jest niedyskryminowanie takich osób w procesie rekrutacyjnym”, „Nic szczególnego, traktujemy ich jak innych”, „Nie mamy specjalnej polityki. Jeżeli osoba ma umiejętności i jej niepełnosprawność pozwala na pełne wykonywanie zadań to traktowana jest jak pracownik z przynależnymi jej prawnie przywilejami”.

Wioleta Szczygielska

Źródło:

Raport z badania „Pracodawcy na TAK”