RPO: system wsparcia osób z niepełnosprawnościami jest mało efektywny i niekompletny

Rzecznik Praw Obywatelskich przygotował ranking problemów, które w 2016 roku stanowiły największe zagrożenie z punktu widzenia przestrzegania praw człowieka i obywatela w Polsce. Wśród dziesięciu najważniejszych zagrożeń znalazł się m.in. mało efektywny i niekompletny system wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami oraz osób starszych.

Z obserwacji RPO wynika, że brakuje skutecznego systemu nadzoru i kontroli nad działalnością placówek opieki całodobowej, nie funkcjonuje system współdziałania szpitali i ośrodków pomocy społecznej w odniesieniu do osób wymagających specjalistycznych usług opiekuńczych, brakuje systemowego wsparcia dla osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną oraz z autyzmem, a dostęp do usług asystenta osoby niepełnosprawnej jest utrudniony.

W rankingu Rzecznik zwraca także uwagę na brak należytego systemu wsparcia dla opiekunów osób z niepełnosprawnością, a także problem braku wsparcia opiekunów w środowisku lokalnym. „W ten sposób cały ciężar opieki spada na rodziny. Brakuje m.in. odpowiedniej liczby miejsc w placówkach edukacyjno-rehabilitacyjnych oraz finansowania adekwatnego do potrzeb (organizacje pozarządowe zarzucają głównie niedostateczne finansowanie warsztatów terapii zajęciowej – WTZ i środowiskowych domów samopomocy – ŚDS), jak też utrudniony dostęp do usług asystenta osoby niepełnosprawnej” – czytamy w rankingu.

Rzecznik porusza także problem stygmatyzowania osób chorujących psychicznie przez język debaty publicznej, objawiający się poprzez stosowanie takich zwrotów jak: schizofrenia polityczna, festiwal paranoi czy obłęd polityczny. „Język pogłębia zjawisko stygmatyzacji, dyskryminacji i wykluczenia tej grupy osób, która stanowi około 25% populacji. Stygmatyzacja i trudny dostęp do opieki zdrowotnej powoduje, ze wiele osób ukrywa chorobę, wstydzi się jej lub jej nie leczy – co powoduje niekiedy dramatyczne skutki” – tłumaczy RPO.

Lista wyzwań

Do najważniejszych zagrożeń – poza mało efektywnym i niekompletnym system wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami oraz osób starszych – RPO zaliczył także m.in.: negatywny wpływ kryzysu konstytucyjnego na ochronę praw i wolności jednostki, wprowadzenie rozwiązań ustawowych ograniczających prawa obywatelskie, bezdomność, niedostateczną reakcję państwa na przypadki dyskryminacji, problem reprywatyzacji czy niedostateczną ochronę praw kobiet. Zaznaczył przy tym, że problemy te nie wyczerpują listy zagrożeń. „Nie można też bezwzględnie stwierdzić, który z nich jest bardziej pilny do rozwiązania. Jest to wybór wynikający z analizy tysięcy skarg napływających do Biura RPO oraz oceny zmian w naszym kraju z punktu widzenia misji Rzecznika” – wyjaśnił. Zapewnił także, że podejmuje odpowiednie, mieszczące się w jego kompetencjach działania mające na celu rozwiązanie tych problemów, jednak – jego zdaniem – istotne efekty w dłuższym czasie może przynieść tylko właściwa polityka państwa, aktywność samorządów i determinacja społeczeństwa obywatelskiego. „Dlatego opracowany przez nas i podawany do wiadomości publicznej ranking można traktować również jako listę wyzwań, przed którymi dzisiaj stoimy” – spuentował.

Iza Rutkowska

Zobacz: Ranking RPO 2016