Instytucje publiczne rzadko stosują klauzule społeczne w zamówieniach publicznych, zwłaszcza te, które premiują wykonawców zatrudniających osoby niepełnosprawne – wynika z badania przeprowadzonego przez Fundację CentrumCSR.PL. Tylko w 2% zamówień urzędy zdecydowały się na zastosowanie takich kryteriów. Fundacja CentrumCSR.PL przedstawiła rezultaty monitoringu przeprowadzonego w ramach projektu „Wzmocnienie monitoringu zrównoważonych zamówień publicznych w Polsce”. Właśnie ukazał się raport „Stosowanie zrównoważonych zamówień publicznych w Polsce”, który podsumowuje wyniki tego badania.
Od lipca do grudnia 2014 roku Fundacja przeanalizowała ponad 1100 zamówień ogłoszonych przez 80 instytucji publicznych. Ponad 660 zamówień zostało sprawdzonych pod kątem stosowania klauzul społecznych – zamówienia zastrzeżone, wymóg zatrudnienia określonych grup osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, wymóg zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.
Klauzule społeczne pomijane w przetargach
Polscy urzędnicy odpowiedzialni za zamówienia publiczne pomijają klauzule społeczne. Wyniki badania FundacjiCSR.PL pokazują, że w 660 przypadkach tylko w 12, czyli w niecałych 2%, zastosowano klauzulę społeczną.
Źródło: Raport „Stosowanie zrównoważonych zamówień publicznych w Polsce”
Wśród opisanych zamówień przeważały te dotyczące wymogu zatrudnienia na podstawie określonego rodzaju umowy. Było ich łącznie 7 i w większości dotyczyły usług ochroniarskich. Kolejną grupę stanowiły ogłoszenia, w których zawarto wymóg zatrudnienia określonych grup osób. Jedyne zamówienie zastrzeżone tzn. określające, że w przetargu mogą wziąć udział jedynie podmioty zatrudniające w ponad 50% osoby niepełnosprawne, dotyczyło usług ochrony w Miejskim Centrum Usług Socjalnych we Wrocławiu.
Inne klauzule popularniejsze
Część sprawdzonych instytucji stosowała też inne, niewymienione w Prawie zamówień publicznych, klauzule społeczne. Zastosowano je w ponad 7% przetargów. Przykładowo Urząd Dzielnicy Wawer w Warszawie w zamówieniu na usługi sprzątania wymagał od wykonawcy przedstawienia wraz z fakturą dokumentów potwierdzających, że wypłacił on swoim pracownikom wynagrodzenie.
Źródło: Raport „Stosowanie zrównoważonych zamówień publicznych w Polsce”
Organy państwowe dobrym przykładem
Najczęściej klauzule społeczne stosowały instytucje centralne. Ich zamówienia stanowiły 3,6% wszystkich zbadanych ogłoszeń, zastosowano w nich 33% klauzul. Klauzule społeczne zastosowało 5 z 9 badanych instytucji. Jest to o tyle budujące, że naczelne jednostki państwa powinny prezentować postawę społecznie odpowiedzialną.
Źródło: Raport „Stosowanie zrównoważonych zamówień publicznych w Polsce”
Niestety nie wszystkie instytucje centralne odnoszą się pozytywnie do tego rodzaju działań. Zarówno w przypadku urzędów miast, jak i jednostek im podległych, stosowanie klauzul społecznych ma znaczenie marginalne. Spośród urzędów miast klauzule społeczne zastosowano tylko w Warszawie. Tymczasem trudno jest znaleźć lepsze instytucje, które mogłyby wprowadzać takie rozwiązania. Przygnębiający jest też obraz stosowania klauzul społecznych na wyższych uczelniach. Wśród wszystkich 207 zbadanych zamówień zastosowano zaledwie dwie klauzule społeczne.
Anna Jaworska
Źródło:
Raport „Stosowanie zrównoważonych zamówień publicznych w Polsce”
